Inhoud
Een vochtoping in het hartzakje of harttamponade is een ernstige aandoening aan het hart. Het hartzakje, ook wel pericard genoemd, is een stevig zakje rondom het hart die het hart beschermt en op zijn plaats houdt.
Het hartzakje bestaat uit twee lagen. De binnenste laag is vergroeid met de hartspier. Tussen de twee lagen van het pericard zit normaal een klein beetje vloeistof waardoor de lagen makkelijker langs elkaar glijden. Wanneer veel vocht, bijvoorbeeld bloed of ontstekingsvocht, in het hartzakje komt, kan het hart niet meer pompen. Het vocht drukt het hart samen, zodat het in- en uitstromen van bloed belemmerd wordt en bloed in de weefsels achterblijft.
Deze aandoening komt het meest voor bij mannen en vrouwen in de leeftijdsgroep van veertig tot vijftig jaar.
Oorzaken
Er zijn een aantal oorzaken van harttamponade bekend:
- Acute ontsteking van het hartzakje of pericard waarbij veel ontstekingsvocht vrijkomt. Zie ook pericarditis.
- Schildklierafwijkingen zoals ernstige hypothyreoïdie, dit is een trage schildklierwerking.
- Scheur in het hart, bijvoorbeeld als gevolg van een hartinfarct.
- Letsel of bloeding in het hart, bijvoorbeeld na een operatie, ongeluk, messteek of schotwond.
- Scheur in de lichaamsslagader (aortadissectie) op de plek waar deze uit het hart komt.
- Als gevolg van een openhartoperatie, mogelijk tot ongeveer vier weken daarna.
Gevolgen en symptomen
Gevolgen van te veel vocht in het hartzakje zijn onder andere een vergrote lever, een lage bloeddruk en een onregelmatige polsslag. Uiteindelijk lijkt een harttamponade tot een hartstilstand.
Symptomen zijn:
- Extreme vermoeidheid.
- Benauwdheid.
- Angstgevoelens en rusteloosheid.
- Pijn op de borst.
- Weinig plassen.
Iemand kan in shock raken. Tekenen van shock zijn: lage bloeddruk, bleekheid, snelle hartslag en opgezette aderen in de hals.
Behandeling
Met spoed handelen is in dit geval cruciaal. In acute gevallen wordt in het hartzakje een dunne, holle naald ingebracht, hierdoor kan het vocht wegvloeien. Dit wordt ook wel een pericardpunctie genoemd. Soms wordt operatief een opening in het pericard gemaakt. In een aantal gevallen, bijvoorbeeld bij een scheur in het hart of de aorta, is daarna opnieuw een operatie nodig om de oorzaak weg te nemen.
